internette son vakitlerde sıkça dolaşan “internet 3.0” terimini duymuşsunuzdur. Kolayca bunun ne olmasından konuşmak gerekirse, internet 3.0, internetin evriminin en son aşamasıdır diyebiliriz. Web 3.0’ın internete getirdiği farklılıklar onu tamamiyle yeni bir düzeye taşıyacak. Bilgisayar bilimcileri ve internet uzmanları, bu farklılığın interneti daha akıllı duruma getireceğine ve hayatımızı kolaylaştıracağına inanıyor. Öyleyse, internet kullanım alışkanlıklarımızı bile değiştirebilecek olan bu farkılıkları kavramak amacıyla gelin hep beraber herkezin bildiği internetin evrimine bir göz atalım.

İster inanın ister inanmayın, sosyal medya ve video akışından evvelce var olan internetin bir versiyonu vardı. Bu internet sürümü internet 1.0 olarak adlandırılıyor. 90’lı senesinin ortalarında Google bile yokken, internet AltaVista ve Netscape doğrulusunda yönetiliyordu. O vakitler internet, yalnızca tuğla ve harç şirketlerinin reklamlarını gerçekleştirme amacıyla kullanılıyordu. Bu internet siteleri “salt okunur” formattaydı, yani yalnızca bilgi aramanıza ve okumanıza izin verilirdi. Çoğu e-ticaret sitesi, tabiatı gereği hala internet 1.0 formatında çalışır. Bu internet siteleri genelde çok süratli ve sorunsuzdur.

İnternetin bir ileri versiyonuna “internet 2.0” ya da “okuma-yazma internet” adı verildi. Artık kullanıcılar yalnızca boşta kalan ziyaretçiler değildi, kendi içeriklerini oluşturup bir internet sitesine yükleyebilirlerdi. O terimin O’Reilly Media Başkan Yardımcısı Dale Dougherty doğrulusunda türetildiği aşağı yukarı 2003’ten başlayarak, internet 2.0 dünyayı büyük bir sükse oluşturarak adeta ele geçirdi. Neredeyse 20 yıla gelen bir sürede internet 2.0 pazarlama ve iş operasyonlarını tamamiyle tekrardan tanımladı.

Influencer’lar tek bir fotoğraf yayınlayarak bir markayı yüceltebilir ya da itibarını zedeleyebilir. Ya da müşteriler detaylı şikayet sitelerinde aldıkları ürün ya da hizmetten memnun kalmadıklarını söyleyerek bir markayı bitirebilir. Satın alma kararları söz hususu olduğunda kitle araştırmaları çok önemlidir. Satın almadan evvelce online araştırmaları okuyan müşterilerin yüzde 90’ı şahsi bir tavsiye almış gibi yorumlara güveniyor. Web 2.0’ın asli hedefi interneti daha demokratik duruma getirmek ve olası olduğunca kullanıcı doğrulusunda erişilebilir kılmak.

Bir e-ticaret sitesinden bir ürün aldığınızda, internet sitesinin algoritması, mamülünüzü satın alan bireylerin satın almaya devam ettiği diğer ürünlere bakacak ve sonrasında bunu size önerecektir. Bunun namacıyla yapıldığını bir düşünün. Web sitesi, diğer kullanıcılardan tercih ettiğiniz katagorilerin neler olma ihtimalini öğreniyor ve daha sonra beğenebileceğiniz şeyleri size önermek amacıyla kullanıyor. Temelde, internet sitesinin kendisi öğreniyor ve daha akıllı duruma geliyor.

Özetle, internet 3.0’ın arkasındaki felsefe budur. Web 1.0, ilk olarak müşterileri amacıyla işletmeden ya da kurumdan gelen içerik doğrulusunda yönlendirildi. Web 2.0, kullanıcıların içeriklerini internet sitesinin kendine yüklemesine ve paylaşmasına izin sunarak işleri biraz daha ileri götürdü. Web 3.0 ise online uygulamaların ve internet sitelerinin internetdeki bilgileri almasına ve kullananlara yeni bilgiler, bilgiler vermesine izin veriyor.

İki cümle arasındaki sözdizimi değişiktir fakat ikisi arasındaki manabilim aynıdır. Anlambilim, bilgiler doğrulusunda iletilen mana ya da duygu ile ilgilenir ve bizim durumumuzda, bu cümlelerin ikisi de aynı duyguyu ifade eder. Yapay zeka ile beraber manasal internet, internet 3.0’ın iki asli taşıdır. Anlamsal internet, bilgisayara bilgilerin ne manaya yaklaştığını öğretmeye yardımcı olacak ve bu, bu bilgileri kullanabilecek suni zekayı geliştirecek.

Yapay zeka, internet sitelerinin kullananlara olası olan en iyi bilgileri filtrelemesine ve sunmasına izin verecektir. Şu anda internet 2.0’da belirli bir ürünün, hizmetin niteliğini manayamıza yardımcı olmak amacıyla kullanıcı görüşleri almaya başladık. Kullanıcıların bir film listesine oy verebilecekleri Rotten Tomatoes gibi bir internet sitesi düşünün. Daha yüksek derecelendirmeye sahip filmler genelde “iyi filmler” olarak kabul edilir. Bunun gibi listeler, “kötü bilgiler” den geçmeden “iyi bilgilere” ulaşmamıza yardımcı olur.

Üç ebatlı dizayn Web 3.0’da internet sitelerinde ve hizmetlerde süregelen olarak kullanılmakta. Müze rehberleri, bilgisayar oyunları, e-ticaret, jeo-uzamsal bağlamlar vb. gibi alanlar 3D grafikleri kullanıyorlar. Web 3.0, internetin geleceğini kolay 2D internetden daha gerçekçi üç ebatlı bir siber dünyaya dönüştürecek.

Bu özelliğe Web 2.0’da esasen sahibiz. Instagram gibi sosyal medya internet sitelerini düşünün, kullanıcılar kamerayla görüntüler yakalar ve fikri mülkiyetleri durumuna geldikleri yere online yükleyip dağıtabilirler. Böylece görüntü her yerde, yani her yerde erişilebilir duruma gelir. Mobil cihazların ve internet erişiminin geliştirilmesi, internet 3.0 tecrübesini her an her yerde kullanmak olası duruma getirecektir. İnternet bundan sonra Web 1.0 gibi masaüstünüzde ya da Web 2.0 gibi akıllı telefonunuzda olmayacak. Her şeye kuvveti yetecek. Web 3.0, çevrenizdeki fazlası şey online olarak yani Nesnelerin İnternetine bağlı olmasından, her şeyin ve her yerin ağı olarak da adlandırılabilir.